Cisimlerin gözden uzaklaştıkça küçülüyormuş gibi görünmelerine ” perspektif görünüş ” bu görünüşün perspektif kurallarıyla çizimine de ” perspektif çizim ” denir. Manzara , oda içi , eşya çizimlerinde perspektifle ilgili bilgilere ihtiyaç vardır. Bu sayfamda resim çalışmalarında kullanabileceğimiz bir perspektif bilgisini vermeye çalışacağım. Her perspektif çizimde “ufuk çizgisi”ni kullanırız .Ufuk çizgisi gözümüzden geçtiğini düşündüğümüz çizgiye denir. ( Doğada sakin havalarda görebiliriz; denizle gökyüzünün veya dağların birleştiği kısımda yeryüzüne paralel bir çizgi şeklinde .)Nasıl durursak duralım , nereye çıkarsak çıkalım ufuk çizgisi daima gözlerimizin hizasından geçer. Diğer bir değişmeyen nokta dik ve paralel çizgiler değişmezler sadece gözden uzaklaştıkça küçülürler veya daralırlar. İki çeşit perspektif vardır: a) paralel perspektif: kuralları daha değişiktir, mühendislik alanlarında kullanılır. b)konik perspektif: bizim resim çalışmalarında kullanacağımız ve benim size açıklayacağım perspektif. Resim yaparken çoğunlukla şimdi yapacağım gibi perspektif çizgileri çizmeyiz , perspektif bilgimizi kullanarak cisimlerin nasıl görüneceğini bilerek çizimlerimizi yaparız.

Görme Noktası- Kaçan Nokta- Kaçan Çizgiler

Dediğim gibi , ufuk çizgisi gözlerimizden geçen ve daima yeryüzüne paralel olan bir çizgidir. ( resimde çekim hatasından eğik gibi ) Görme noktası gözümüzden çıkan dikmenin ufuk çizgisini kestiği yerdeki nokta , Cisim gözümüzün ne kadar sağında solunda ise çizimde görme noktasının o kadar sağında solunda olur . Ufuk çizgisi de gözümüzün bulunduğu seviyeyi temsil ettiğinden nesneler gözümüzün ne kadar altında veya üstündeyse çizimde de ufuk çizgisinin o kadar altında veya üstünde olur. Gözümüzden uzaklaştıkça daralıyormuş gibi görünen çizgiler ” kaçan çizgiler “,ufuk çizgisi üzerinde görme noktasının sağında solunda yer alan noktalara da “kaçan noktalar” denir, sonsuz sayıda vardır biz çizimlerde bir kaç tanesini kullanırız , kaçan çizgiler bu noktalarda buluşur.

Görme noktasına ve kaçan çizgilere göre perspektif çizimler

Perspektif çizimleri çizmeden önce nesnenin duruşuna bakıyoruz .Çevremizdeki nesnelerin çoğunun temel şekli buradaki gibi geometrik şekillerdir. Eğer çizeceğimiz şeklin bir yüzünü tam karşıdan görüyorsak (1. şekilde olduğu gibi ), o yüzünü olduğu gibi çizeriz , yan yüzeyler, kaçan çizgilerle bulunur. Dik ve paralel çizgiler olduğu gibi çizilirler. Bu şekildeki çizimler ” görme noktasına göre perspektif çizimler ” diye geçer.Çizimler tek bir noktadan yapılır, perspektiften etkilenen yüzeylerin ne kadar daraldığını bize kaçan çizgiler gösterir dik ve paralel çizgiler perspektiften etkilenmez . Kaçan çizgilerin dışında benim tarafımdan çizilen çizgileri kesiksiz olarak gösterdim.

2. şekilde olduğu gibi şekli köşeden görüyorsak kaçan noktalara göre çizilir. Burada görme noktası ( gözümüzün hizası ) nesnenin gözümüzün ne kadar sağında veya solunda olduğunu belirler, çizimi ufuk çizgisi üzerindeki kaçan noktalara göre yaparız . Ufuk çizgimiz cisimlerin orta kısımlarından geçiyorsa altını ve üstünü göremeyiz (buzdolapları gibi )Bütün bu çizimlerde cismin bize en yakın kısmı ölçü alınır diğer kısımların daralışları ve küçülmeleri perspektif çizimle bulunur. Cisimler bizden uzaklaştıkça küçülürler , aralıklar daralır. Bunu renge uyarlarsak cisimler uzaklaştıkça renkleri açılır, soluklaşır.

Perspektif ev çizimi

Büyük bir kısmı ufuk çizgimizin altında olan bir ev çizimi görülüyor. Köşeden gördüğüm için kaçan noktaları kullanıyorum. Kutu çiziminde olduğu gibi köşe yüksekliğini kaçan noktalara birleştirerek şekli çıkarıyoruz . Çatıyı çizerken yan taraftaki yüzeyin perspektif olarak orta noktasını buluyorum (alt tarafta bunu açıkladım; bir yüzeyin eşit parçalara ayrılması )) Çatının nasıl göründüğü çıkıyor.

Perspektif ile sokak çizimleri

Bu çizimi evimin üst katından çizdim . Evlerin çizimi daha önce gösterdiğim geometrik şekillerin çizimiyle aynı ,sadece onlara kapılar,pencereler, çatılar ekliyoruz. Köşesinden gördüğüm yapıların bana en yakın olan köşe yüksekliklerini dik olarak çizdim uç noktalarından ufuk çizgisi üzerindeki kaçan noktalara çizgiler çizerek yan yüzeylerini buldum. Bu çeşit çizimlerde kaçan noktalar kağıdın dışında olarak alınılabilinir, istediğimiz açıyı yakalayabilmek
için. (Benim bu çizimimde olduğu gibi ) Dik ve paralel çizgileri kağıdın dik ve yatay kenarlarını dikkate alarak olduğu gibi çizdim.

Sanatçı bu çizimi Görme noktasına göre yapmış, tam ortadan bakıyor

Peyzaj resimlerinde Perspektif çizim oldukça önemli, özellikle resmini yaptığınız yeri benzetme kaygınız varsa.

Fovistler şekileri bozarlar, burada da bazı kısımlarda perspektif uygulanmış bazı kısımlarda da dikkate alınmamış ,renklerin ön planda olması ve şekillerdeki deformasyon sayesinde buradaki perspektif bizi rahatsız etmiyor.




 

20, yylın peyzaj ressamlarından Utrillo’nun bu çalışmasını sizlere örnek olarak incelerken ressamın bayağı perspektif hatası yaptığını görerek şaşırdım. Ama daha sonra Utrillo’nun nahif bir ressam olduğunu , herhangi bir resim eğitimi almadığını okuyunca normal karşıladım . Modern ressamların perspektif konusunu önemsemedikleri bilinir ama burada perspektifin ağır bastığı bir sokak resmi var. Sokağın görünüşüne göre çizimin görme noktasına göre yapılması gerek, görme noktası ufuk çizgisi üzerinde tam karşımızdaki nokta. Nesnelerin bize en yakın olan kısımları dik bir çizgi şeklinde çizilip uç noktaları görme noktasına birleştirilecek .Tam karşıdan görünen kısımlar perspektiften etkilenmez olduğu gibi çizilir. Ressamın çalışmasında cisimler farklı ufuk çizgilerinden çizilmiş . Oysa resmi yaparken tek bir ufuk çizgimiz vardır , o da gözlerimizin hizasından geçen paralel çizgi .

Perspektif çizimle bir yüzeyin eşit parçalara ayrılması

Perspektifle telgraf direklerini ve demiryolu çizmek

Arka arkaya belirli aralıklarla sıralanan nesneleri çizerken bu çizimden yararlanırız. Burada aynı aralıklarla sıralanmış telgraf direklerinin bizden uzaklaştıkça aralıklarının nasıl değiştiğini perspektif çizimle görüyoruz. En yakındaki direği çizip uç noktalarını ufuk çizgisi üzerindeki görme noktasına veya bir başka noktaya birleştiriyoruz. Uzaktaki direği dik olarak çizdiğimizde bir yüzey meydana gelir, bu yüzeyi kaç parçaya ayırmak istiyorsak en öndeki direğin üzerinde eşit parçalara bölüp bu noktaları ufuk çizgisi üzerinde kullandığımız noktaya birleştiririz. Bu yüzeyin köşegenini çizdiğimizde köşegenin çizdiğimiz çizgileri kestiği noktalar diğer direklerin bulunduğu noktalardır .Buralardan dik çizgileri çizdiğimizde direklerin yeri bulunmuş olur.Bu çizimde görme noktasına göre telgraf direklerini ve rayları çizdim, burada olduğu gibi bütün çizimlerde nesnelerin en yakınımızdaki kısmı çizilerek uç noktalar görme noktasına veya kaçan noktalara birleştirilir. Cisimler gözümüzden uzaklaştıkça küçülürler, daralırlar, renkleri soluklaşır. Ufuk çizgisi gözümüzün hizasında bir yatay çizgi . görme noktası gözümüzün hizasında tam karşımızda bir nokta olarak çizimlerde faydalanacağız. Kurallar gayet basit önemli olan işin özünü kavrayabilmek.

Persektif çizimle oda içi çizmek

Perspektif kurallarını bilmediğimiz taktirde bazı konuları kağıda yerleştirmekte zorlanırız. Bunlardan biri de bina içiçizimleridir. Burada odanın ortasında duruyoruz ve görme noktasına göre bir çizim yapıyoruz. Kağıdın köşelerini görme noktasına birleştirdim.Bu bize yan yüzeyleri, tabanı ve tavanı verir. Karşı duvarı tam karşıdan gördüğüm için dik ve paralelel çizgilerle çizdim. Diğer yüzeyler üzerindeki şekiller perspektif olarak çizilir. En yakındaki ölçüler alınıp görme noktasına birleştirilerek şekillerin perspektif görünüşleri bulunmuş olunuyor.Oda içi çizimlerde masa,sandalye gibi nesneleri yerleştirirken ayaklarının duvarla zemini ayıran perspektif çizginin üzerinde çizmemeye dikkat edin , o kısım havaya kalkmış olur.

Odayı köşeden görüyorsak kaçan noktalara göre çizimimizi yaparız.

Eğer odayı köşeden görüyorsak daha önce de bahsettiğimiz gibi ufuk çizgisi üzerindeki kaçan noktaları kullanarak çizimimizi yaparız.

Perspektifle merdiven çizimleri

Yukarıdaki çizim merdivenin ön yüzeyini tam karşıdan görüyorsak,yapılacak işlem aynı yalnız bu çizim görme noktasına göre çizim olacağı için tek bir nokta kullanılacak.

Üstteki çizim merdiveni köşeden gördüğümüzde, daha önceki çizimlerde olduğu gibi kaçan noktalara göre çiziyoruz. İlk basamağın köşesinden bir dikme çıktım kaç basamak istiyorsanız o kadar eşit parçaya bölün .Sonra dikmenin uç noktalarını kaçan noktalara birleştirin. Dik çizginin arkasında bir dik çizerek merdivenin yan yüzeyini buluyoruz. Bu yüzeyi bir yüzeyi eşit parçalara ayırma kuralına göre köşegenini çiziyoruz köşegenin , dikmeyi eşit parçalara ayırdığımız noktalardan gelen çizgileri kestiği noktalar basamakların basılan yüzeylerinin daralmasını verir. Dikmenin üzerinden kaçan noktaya giden çizgiler de basamakların yüksekliklerinin gittikçe perspektif olarak daralmasını gösterir.

Perspektif Kare çizimi

Yukarıda karenin perspektif çizimi var yanında da küp çizdim. Bu çizimde görme noktasından kaçan noktalara olan uzaklığın eşit olması gerekiyor.

Perspektif Kare prizma ve silindir çizimi